Finansowanie spółki z o. o. - jak to wygląda?
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, jako osoba prawna jest podmiotem odrębnym od swoich wspólników. Dysponuje swoim własnym majątkiem. Wobec tego wszelkie wypłaty z niej powinny mieć podstawę prawną. Pisaliśmy już o tym w artykule pt. Wypłacanie pieniędzy ze spółki. Wpłata kapitału, czyli dokapitalizowanie również musi opierać się na podstawie przepisów. Wykluczone są sytuacje, w których spółka pokrywa swoje koszty i inne zobowiązania pieniędzmi, które biorą się z „nieba”. Wobec tego, należy rozważyć aspekty zaopatrzenia firmy w pieniądze.
Ustalenie kapitału zakładowego w umowie spółki.
Ustanowienie odpowiednio wysokiego kapitału zakładowego jest najprostszą metodą zaopatrzenia spółki w środki finansowe. Wysokość kapitału zakładowego ustalana jest w umowie spółki, możliwe jest, co prawda jego późniejszego podwyższenie lub obniżenie, ale w większości przypadków wiąże to się ze zmianą umowy spółki. Odpowiednio wysoki kapitał bywa przez niektórych kontrahentów postrzegany, jako wskaźnik wiarygodności firmy, chociaż niekoniecznie musi tak być, z uwagi na to, że część członków zarządu składa nieprawdziwe oświadczenia o dokonaniu wpłat na udziały, jak również środki z kapitału zakładowego można wydawać, chociaż z pewnymi ograniczeniami. Może również zaistnieć taka sytuacja, że spółka ma o wiele większy majątek niż kapitał wskazany w umowie spółki.
Ustalenie zbyt wysokiego kapitału zakładowego związane jest też z pewnymi minusami. Jest to szczególnie widoczne, gdy okaże się, że po pewnym czasie spółka już nie potrzebuje takich aktywów, jakie wniesiono przy jej rejestracji. W celu zwrotu tych środków do wspólników konieczne jest zainicjowanie specjalnej procedury. Musi zostać podjęta stosowna uchwała zmieniająca umowę spółki i obniżająca wysokość kapitału. Powyższe podlega zgłoszeniu do Krajowego Rejestru Sądowego. O obniżeniu kapitału zarząd niezwłocznie ogłasza, wzywając wierzycieli spółki do wniesienia sprzeciwu w terminie trzech miesięcy, licząc od dnia ogłoszenia, jeżeli nie zgadzają się na obniżenie. Wierzyciele, którzy w tym terminie zgłosili sprzeciw, powinni być przez spółkę zaspokojeni lub zabezpieczeni. Wierzycieli, którzy sprzeciwu nie zgłosili, uważa się za zgadzających się na obniżenie kapitału zakładowego.
Z kapitału zakładowego nie można również wypłacać wynagrodzenia dla członków zarządu, którzy są jednocześnie wspólnikami, gdyż zakazane jest dokonywanie wypłat z niego na rzecz wspólników.
Podwyższenie kapitału zakładowego.
Jeżeli w pierwotnej umowie spółki ustalono za niski kapitał wspólnicy mogą wybrać podwyższenie kapitału zakładowego, jako jeden ze sposobów zwiększenia jej aktywów. Podwyższenie może nastąpić na mocy umowy spółki lub poprzez jej zmianę.
podwyższenie na mocy dotychczasowych postanowień umowy spółki
Jeżeli wspólnicy chcą umożliwić sobie podwyższenie kapitału zakładowego w umowie spółki, bez konieczności późniejszej jej zmiany, muszą już w pierwotnej umowie określić maksymalną wysokość kapitału i termin, do którego podwyższenie może nastąpić. Sąd Najwyższy stwierdził, że podwyższenie kapitału zakładowego na podstawie dotychczasowych postanowień umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może nastąpić przez podwyższenie wartości nominalnej udziałów istniejących lub ustanowienie nowych, z tym że nowe udziały w podwyższonym kapitale mogą być objęte jedynie przez wspólników w stosunku do ich dotychczasowych udziałów (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2013 roku, w składzie 7 sędziów, sygn. akt III CZP57/12). Zatem nie jest możliwe dołączenie w ten sposób do spółki nowych wspólników.
podwyższenie poprzez zmianę umowy spółki
Podwyższenie poprzez zmianę umowy wymaga podjęcia uchwały w formie aktu notarialnego lub stosownej uchwały w trybie S24. W wyniku takiego podwyższenia możliwe jest przystąpienie do spółki nowych wspólników, którzy mogą objąć udziały według wartości nominalnej lub powyżej (agio). Nowi wspólnicy najczęściej obejmują udziały powyżej wartości nominalnej, gdy dotychczasowi wspólnicy oczekują od nich większego wkładu finansowego niż wartość nominalna udziałów, ale nie chcą, żeby mieli większą liczbę głosów, która zależy od ilości objętych udziałów. Sama kwota równa wartości nominalnej udziałów oraz nadwyżka wpłacane są do spółki, która może tymi środkami dysponować.
Skuteczne podwyższenie wymaga jego zarejestrowania przez Krajowy Rejestr Sądowy. W tym celu zarząd musi złożyć stosowny wniosek, wraz uchwałą, oświadczeniem o wniesieniu wkładów, zaktualizowaną listą wspólników, a czasami także z oświadczeniem o objęciu udziałów.
Umowa pożyczki ze wspólnikiem.
Jest to naszym zdaniem najprostsza i najlepsza metoda dofinansowania spółki. Nigdy nie ma wymaga zmiany umowy spółki, ani zgłaszania jakichkolwiek wniosków do KRS, ponoszenia opłat sądowych i kosztów aktów notarialnych. W większości sytuacji wystarcza zwykła umowa pożyczki i dokonanie stosownego przelewu na konto spółki, również jej zwrot to też prosty przelew do wspólnika. Metoda ta cechuje się dużą elastycznością, gdyż nie ma żadnych ograniczeń, co do wysokości pożyczek i ich terminów. Działanie to jest również zwolnione z podatku od czynności cywilnoprawnych.
Jedynie w przypadku, gdy wspólnikiem jest członek zarządu należy pamiętać, że spółka nie może być przy zawarciu takiej umowy reprezentowana przez członka zarządu. Koniecznym jest wtedy przeprowadzenie zgromadzenia wspólników, na którym zostanie podjęta uchwała o zgodzie na zawarcie umowy pożyczki i ustanowieniu pełnomocnika do reprezentacji spółki przy zawarciu umowy z członkiem zarządu. Pełnomocnikiem tym nie może być osoba, która zasiada w zarządzie. Jeśli spółka posiada radę nadzorczą, to ona reprezentuje ją przy umowach z członkami zarządu i wtedy nie ma konieczności powoływania pełnomocnika. Jednak w większości spółek nie ma sensu powoływania rady nadzorczej.
Do 31 grudnia 2015 r. obowiązywał przepis, który stanowił, że pożyczka wspólnika udzielona spółce była uważana za jego wkład do spółki w przypadku ogłoszenia jej upadłości w terminie dwóch lat od dnia zawarcia umowy pożyczki. Obecnie przepis już nie obowiązuje, a zatem wspólnicy nie muszą się już martwić o ochronę swojej wierzytelności w stosunku do spółki, jednakże oczywistym jest, że ich wierzytelności nie będą w najwyższych kategoriach w postępowaniu upadłościowym, zwłaszcza, gdy pożyczka została udzielona w krótkim czasie przed ogłoszeniem upadłości. Mimo tego, obecne rozwiązanie jest korzystniejsze niż te, które przewidywał art. 14 § 3 kodeksu spółek handlowych.
Należy przy tym pamiętać, że w sytuacji, gdy wspólnik otrzymuje od spółki odsetki od udzielonej pożyczki, nie zawsze stanowią one koszt uzyskania przychodu spółki, co przewidują stosowne przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, obowiązujące od 1 stycznia 2018 r.
Dopłaty.
Dopłaty również są dosyć elastyczną metodą dokapitalizowania spółki. Możliwość ich wniesienia powinna być przewidziana w umowie spółki. Jeśli nie ma takiego zapisu to konieczna jest zmiana umowy spółki, która dla swej ważności wymaga jednomyślności wszystkich wspólników. Jeśli chcemy wprowadzić taką możliwość konieczny będzie udział notariusza, gdyż system s24 nie przewiduje możliwości ustalenia dopłat.
Dopłaty określa się liczbowo w stosunku do udziałów, powinny być one nakładane i wnoszone równomiernie przez wspólników w stosunku do ich udziałów. Wysokość i ich termin oznacza uchwała. Wspólnik, który nie uiścił dopłat terminowo musi zapłacić stosowne odsetki.
Zwrot dopłat jest możliwy, gdy nie są wymagane na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym. Następuje również równomiernie wszystkim wspólnikom. Jednakże, konieczne jest ogłoszenie w piśmie przeznaczonym do ogłoszeń spółki, co odróżnia je od pożyczki wspólnika, której zwrot nie wymaga takich formalności i oczekiwania na upływ 1 miesiąca od daty ogłoszenia.
