Wzór umowy pożyczki dla spółki

Dokapitalizowanie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

Spółka z o.o. jest osoba prawną, która posiada odrębny od wspólników majątek. Wobec tego sama powinna pokrywać swoje własne wydatki i należy dokonać wyraźniej separacji jej majątku od środków wspólników, inaczej niż sytuacja ma miejsce w przypadku prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej. Zdarza się, zwłaszcza na początku działalności spółki, że kapitał zakładowy nie wystarcza na pokrycie kosztów jej działalności. W takiej sytuacji wspólnicy zamiast przeprowadzać formalną procedurę podwyższenia kapitału zakładowego, mogą udzielić spółce pożyczki.

Pożyczka dla spółki może być dobrą formą wniesienia do niej aktywów, w sytuacji, gdy wspólnicy spodziewają się, że spółce będą potrzebne środki tylko przez jakiś początkowy okres działalności, a potem mogą zostać zwrócone wspólnikom bez zagrożenia dla spółki. W tym przypadku ten sposób procedowania nie prowadzi do zamrożenia pieniędzy wspólników w wysokim kapitale zakładowym czy zapasowym. 

W jaki sposób udzielić spółce pożyczki?

Aby udzielić spółce pożyczki konieczne jest zawarcie umowy pomiędzy wspólnikiem a spółką. Warto zwrócić uwagę na sytuację, w której wspólnik jest jednocześnie członkiem zarządu. W takim przypadku konieczna jest zgoda zgromadzenia wspólników na zawarcie umowy pożyczki. Oprócz tego, należy pamiętać, że spółka nie może być reprezentowana przez zarząd, gdy drugą stroną umowy jest członek zarządu. Konieczne zatem jest podjęcie uchwały zgromadzenia wspólników ustanawiającej pełnomocnika do zawarcia umowy z członkiem zarządu.

Jakiej formy wymaga umowa pożyczki?

Dla ważności umowy pożyczki nie została zastrzeżona jakaś szczególna forma. Należy jednak pamiętać, że zgodnie z treścią przepisu art. 720 § 2 kodeksu cywilnego, umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej.

Gdyby takiej formy nie zachowano umowa pożyczki byłaby ważna, jednak nie jest w sporze dopuszczalny dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron na fakt zawarcia umowy. Od tej reguły jednak są pewne wyjątki np. jeżeli obie strony wyrażą zgodę na dopuszczenie takiego dowodu, albo fakt zawarcia umowy jest uprawdopodobniony za pomocą dokumentu. 

Sąd Apelacyjny w Gdańsku stwierdził, że 

wymagania uprawdopodobnienia zawarcia i dokonania czynności prawnej pożyczki spełnia np. dowód wpłaty, potwierdzający dokonanie przesunięcia majątkowego, czy też wprost dowód przelewu na konto (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 19 lipca 2019 r., sygn. akt V ACa 257/19, LEX nr 2923437). 

Sąd Apelacyjny w Katowicach wskazał, że w przypadku braku zachowania formy dokumentowej, zakaz dowodzenia zeznaniami świadków lub przesłuchaniem stron faktu dokonania czynności prawnej, nie stanowi natomiast przeszkody dla dowodzenia treści czynności tj. samych postanowień umowy pożyczki (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 27 listopada 2012 r., sygn. akt ACa 725/12, LEX nr 1271824).

Zdecydowanie lepiej zachować formę pisemną ze względu na dokumentację na wypadek kontroli prowadzonej przez urząd skarbowy.

Termin zwrotu pożyczki

W przepisach prawa nie został określony maksymalny ani minimalny termin do zwrotu pożyczki. Strony mogą w tym zakresie kształtować postanowienia dosyć dowolnie. Warto, jednak zwrócić uwagę, że zbyt odległy termin zwrotu mógłby doprowadzić do stwierdzenie, że intencją stron niekoniecznie było zawarcie umowy pożyczki, lecz ukryta darowizna na rzecz spółki.

Jeśli strony w umowie nie określiły terminu zwrotu pożyczki, to spółka zobowiązana jest zwrócić pożyczkę w ciągu sześciu tygodni po wypowiedzeniu przez pożyczkodawcę.

Z odsetkami czy bez?

Zwrot pożyczki może być zastrzeżony zarówno z odsetkami, jak i bez. W przypadku, gdy na rzecz wspólnika zastrzeżono odsetki zobowiązany jest on do zapłaty podatku dochodowego od nich. Kwotę tego podatku zatrzymuje spółka i to ona odprowadza ją do urzędu skarbowego.

W przypadku, gdy pożycza jest nieoprocentowana, wtedy spółka osiąga przychód równy kwocie odsetek rynkowych. Jeśli spółka ponosi straty, to z tym przychodem nie będzie de facto związana konieczność zapłaty podatku, jeśli przychód znajdzie pokrycie w wysokości poniesionej straty.

Gotówkowo czy przelewem?

Kwota pożyczki może zostać wypłacona zarówno gotówką jak i przelewem. W przypadku formy gotówkowej okoliczność taka powinna zostać uwidoczniona na raporcie kasowym. W przypadku przelewu bankowego nie ma konieczności ujawniania go na raporcie kasowym. Taki sposób przekazania pieniędzy jest również bezpieczniejszy ze względu na przepisy dotyczące przeciwdziałania prania pieniędzy i finansowania terroryzmu, które nakazują raportować określone transakcje gotówkowe.

Podatek od czynności cywilnoprawnych

Inaczej niż w przypadku kapitału zakładowego, spółka z o.o. nie jest zobowiązana co do zasady do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych od umowy pożyczki od wspólnika. Nie musi składać także deklaracji PCC -3 do urzędu skarbowego. 

Cel na jaki została udzielona pożyczka?

Wspólnikowi spółki, który udziela pożyczki, może zależeć na tym, aby spółka przeznaczyła te środki na określony cel. W tej kwestii wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Warszawie, stwierdzając, że:

jedynie w braku odmiennej umowy pożyczkobiorca powinien mieć możność swobodnego dysponowania przedmiotem pożyczki. W świetle zasady swobody umów nie można wykluczyć ustalenia w umowie pożyczki celu na jaki ma być przeznaczony jej przedmiot, a w każdym razie zastrzeżenie takie, poczynione przez strony umowy, nie jest sprzeczne z prawem ani zasadami współżycia społecznego, a więc nie kwalifikuje umowy pożyczki jako nieważnej (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 27 marca 2018 r., sygn. akt V ACa 1159/17, LEX nr 2499240).

Przekazanie pieniędzy spółce przed formalnym zawarciem umowy pożyczki

W przypadku spółek zdarza się, że wspólnicy przeleją pieniądze na konto spółki jeszcze przed zawarciem umowy pożyczki w formie pisemnej czy dokumentowej. Odnośnie takiej sytuacji wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Warszawie, stwierdzając, że:

nie jest sprzeczne z istotą umowy pożyczki przekazanie pożyczkobiorcy sumy pieniężnej w czasie poprzedzającym sporządzenie umowy na piśmie, jeżeli następnie dochodzi do zawarcia umowy potwierdzającej konkretne zadłużenie będące rezultatem uzgodnienia jego rozmiaru, a cel i zamiar stron został określony w sposób możliwy do odczytania przy uwzględnieniu kryteriów wskazanych w art. 65 k.c. Samo wydanie przedmiotu pożyczki, jeżeli umowa nic innego nie stanowi, może nastąpić w dowolny sposób, z tym, że pożyczkobiorca powinien uzyskać możność swobodnego dysponowania przedmiotem pożyczki (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 8 lutego 2018 r., sygn. akt V ACa 241/17, LEX nr 2647542).

W jaki sposób spółka zwraca pożyczkę wspólników?

Zwrot kwoty pożyczki wspólnikowi przez spółkę nie wymaga żadnej specjalnej procedury. W przypadku, gdy ma nastąpić na rachunek bankowy wspólnika, wystarczy, że spółka zrobi przelew z tytułem "zwrot pożyczki" czy innym podobnym. Jeśli oddaje pieniądze w gotówce to okoliczność ta powinna zostać odnotowana w raporcie kasowym. Warto także poprosić wspólnika o pokwitowanie odbioru kwoty. 

Odstąpienie przez wspólnika od umowy pożyczki

Dający pożyczkę wspólnik może odstąpić od umowy i odmówić wydania spółce kwoty pożyczki, jeżeli jej zwrot byłby wątpliwy z powodu złego stanu majątkowego spółki. Uprawnienie to nie przysługuje wspólnikowi, który w chwili zawarcia umowy pożyczki wiedział o złym stanie majątkowym spółki lub z łatwością mógł się dowiedzieć (art. 721 kodeksu cywilnego).

Zły stan majątkowy uzasadniający odstąpienie od umowy to nie jest tylko i wyłącznie niewypłacalność.

Pożyczkodawca może skorzystać z tego uprawnienia tylko jeśli kwota pożyczki nie została jeszcze wydana. Natomiast, gdyby spółka stała się niewypłacalna po wydaniu jej pożyczki, wspólnik może powołać się na przepis art. 458 kodeksu cywilnego, stanowiący, że wierzyciel w takiej sytuacji może żądać spełnienia świadczenia (np. zwrotu pożyczki) bez względu na zastrzeżony termin.  

Wzór umowy pożyczki

Umowa pożyczki

zawarta w dniu 24 maja 2022 r. w Warszawie pomiędzy:

XXX YYY ZZZ WWW Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie, ul. Kwiatowa 23233/1223, 00-000 Warszawie, zarejestrowana w rejestrze przedsiębiorców prowadzonym przez Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod nr 000011111, NIP 525663653, Kapitał zakładowy 10 000 zł, reprezentowaną przez Adama Nowaka – pełnomocnika powołanego uchwałą zgromadzenia wspólników, zwana dalej „Pożyczkobiorcą”

a

Janem Kowalskim, zam. ul. Malwowa 34556/234, 00-000 Warszawa, PESEL 535353535 zwanym dalej „Pożyczkodawcą.”

Wszyscy łącznie zwani dalej „Stronami”, a każdy z osobna „Stroną”.

§ 1

Pożyczkodawca zobowiązuje się udzielić Pożyczkobiorcy pożyczki w kwocie 500 000 zł (pięćset tysięcy złotych).

§ 2

Kwota pożyczki zostanie wypłacona na rachunek Pożyczkobiorcy nr ………………………………………………… w terminie do 30 maja 2022 r.

§ 3

Pożyczka zostanie zwrócona przez Pożyczkobiorcę w terminie do 30 listopada 2022 r. na rachunek bankowy Pożyczkodawcy nr …………………………………………………………………………………

§ 4

Zwrot pożyczki nastąpi bez odsetek.

§ 5

Wszelkie zmiany niniejszej umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności.

§ 6

W sprawach nieuregulowanych mają zastosowanie przepisy Kodeksu Cywilnego.

§ 7

Umowę sporządzono w 4 jednakowych egzemplarzach, po 2 dla każdej ze Stron.

Pożyczkodawca                                                                                                                               Pożyczkobiorca