Nieterminowa wysyłka deklaracji - co robić?

Jak bronić się przed urzędem skarbowym, gdy nie wysłaliśmy deklaracji w terminie?

W działalności przedsiębiorcy, będącego zarówno spółką lub osobą prowadzącą działalność gospodarczą, zdarza się, że mimo najbardziej szczerych chęci i uczciwego podejścia, nie została złożona w terminie deklaracja VAT, NIP 8, PCC – 3 czy ich aktualizacje. W takich przypadkach często należy podejmować obronę, a nie ograniczać się tylko do pokornego przyjęcia mandatu od urzędnika skarbowego, którego wiedza w zakresie odpowiedzialności karnej lub wykroczeniowej mogłaby być troszkę większa.

Uchybienia najczęściej występujące w praktyce.

a) Brak terminowej wysyłki deklaracji VAT – w przypadku rozliczenia miesięcznego, deklaracja powinna zostać wysłana do 25 dnia następnego miesiąca, a kwartalnego do 25 dnia miesiąca po zakończeniu kwartału,
b) Niezłożenie w terminie NIP 8 po założeniu spółki – należy tego dokonać w ciągu 21, a jeśli spółki zatrudnia pracowników to w ciągu 7 dni,
c) Zaniechanie wysyłki PCC 3 po rejestracji spółki przez S24 – jest to częsta omyłka, gdyż w sytuacji, w której większość spółek była zakładana z udziałem notariusza to on wtedy pobierał należny podatek.
d) Brak aktualizacji NIP 8 oraz VAT R w przypadku zmiany adresu,
e) brak aktualizacji NIP 8 w sytuacji założenia rachunku bankowego, nowego miejsca działalności, zatrudnienia pierwszego pracownika, zmiany miejsca przechowywania dokumentów księgowych.

Warunki czynnego żalu.

Niezłożenie deklaracji w terminie może wypełniać znamiona przestępstwa lub wykroczenia skarbowego. W praktyce najczęściej jest to wykroczenie. Jeśli już uchybiliśmy terminowi, nie musimy pozostawać bezradni, możemy spróbować skorzystać z instytucji czynnego żalu, musimy jednak spełnić przesłanki, które zostały określone w treści art. 16 kodeksu karnego skarbowego.

1. Zawiadomienie organów powołanych do ścigania o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia skarbowego,
2. Ujawnienie istotnych okoliczności jego popełnienia, w tym w szczególności osoby współdziałające,
3. Organ przed zawiadomieniem nie miał już wyraźnie udokumentowanej wiadomości o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego,
4. Zachowano przewidzianą prawem formę – pisemną lub do protokołu,
5. Uiszczenie w terminie wyznaczonym przez organ w całości wymagalnej należności publicznoprawnej, która została uszczuplona popełnionym czynem zabronionym,
6. Zawiadamiający nie może być osobą kierującą popełnieniem czynu zabronionego, zlecającą jego dokonanie, nakłaniającą do jego popełnienia, osobą, która utworzyła lub kierowała zorganizowaną grupą lub związkiem mającym na celu popełnienie przestępstwa skarbowego.
7. Zawiadamiający nie był prowokatorem tj. nie nakłaniał innej osoby do popełnienia wykroczenia skarbowego, w celu skierowania przeciwko niej postępowania karnego.

W praktyce najczęściej czynny żal ma formę pisemną i zazwyczaj rzadko występują osoby współdziałające w popełnieniu czynu zabronionego. Czasami lepiej wcześniej wysłać czynny żal i dopiero po upływie kilku dni dokonać przelewu zaległego podatku, gdyż może się zdarzyć tak, że urząd skarbowy poweźmie wiadomość na podstawie przelewu np. o braku złożonej deklaracji, zanim dojdzie do niego czynny żal, czyli będzie w posiadaniu udokumentowanej wiadomości popełnienia wykroczenia skarbowego.

W doktrynie podkreśla się, że zawiadomienie dla swej skuteczności nie musi mieć charakteru dobrowolnego. Przesłanki, którymi kierował się sprawca, są prawnie irrelewantne. W efekcie zawiadomienie może stanowić wyraz nie tylko autonomicznej decyzji sprawcy, lecz także być wynikiem np. jego pozaprocesowych negocjacji z organem (por. Zgoliński Igor (red.), Kodeks karny skarbowy. Komentarz, LEX).

Podkreślenia wymaga, że uchylenie karalności następuje zaś ex lege i nie jest zależne od uznania organu, gdy zostały spełnione wszystkie warunki czynnego żalu (por. Zgoliński Igor (red.), Kodeks karny skarbowy. Komentarz, LEX).

Skutki niewysłania deklaracji w terminie.

W przypadku, gdy czynny żal nie został złożony lub okazał się bezskuteczny, organy mogą ukarać podatnika na podstawie art. 56 § 4 kodeksu karnego skarbowego, który stanowi że karze grzywny za wykroczenie skarbowe podlega podatnik, podatnik, który mimo ujawnienia przedmiotu lub podstawy opodatkowania nie składa w terminie organowi podatkowemu lub płatnikowi deklaracji lub oświadczenia lub wbrew obowiązkowi nie składa ich za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Zgodnie z brzmieniem przepisu art. art. 48 § 1 kodeksu karnego skarbowego, kara grzywny może być wymierzona w granicach od jednej dziesiątej do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia.

Inne sposoby obrony przed urzędem skarbowym.

Zdarza się, że czynny żal był nieskuteczny lub jego zastosowanie okazuje się niecelowe np. w sytuacji, gdy urząd skarbowy wezwał już podatnika na przesłuchanie w sprawie czynu zabronionego. W takim przypadku również możemy się bronić, zwłaszcza gdy powierzyliśmy prowadzenie naszej księgowości do biura rachunkowego i oczekiwaliśmy, że wszelkie deklaracje będą składane terminowo.

Urzędnicy wymierzający mandaty na podstawie art. 56 § 4 kodeksu karnego skarbowego, często pomijają okoliczność, że czyn ten może być popełniony tylko z winy umyślnej. Stosowanie do treści przepisu art. 4 § 1 k.k.s., przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe można popełnić umyślnie, a także nieumyślnie, jeżeli kodeks tak stanowi. W przedmiotowym przypadku przepis prawa nie stanowi, ze wykroczenie to może być popełnione również nieumyślnie.

Pogląd powyższy znajduje również pełne poparcie w orzecznictwie. Sądy jasno stwierdzają, że „przestępstwo z art. 56 k.k.s. można popełnić jedynie umyślnie (art. 4 § 1 i 2 k.k.s.)” (por. postanowienie SN z dnia 23 lutego 2006 r., III KK 267/05, LEX nr 180799; uzasadnienie wyroku TK z dnia 12 września 2005 r., SK 13/05, OTK-A 2005, nr 8, poz. 91).

Umyślność oznacza, że sprawca zdając sobie sprawę z tego, że deklaracja nie zostanie wysłana w terminie, tego chce lub na to na się godzi. Zatem, nawet, gdy dopuszcza się winy nieumyślnej nie popełnia tego wykroczenia np. powierzył wysłanie deklaracji osobie, która zazwyczaj jest niesłowna i zawsze nie wywiązuje się ze swoich obowiązków, ale podatnik w tym konkretnym przypadku przypuszczał lekkomyślnie, że deklaracja zostanie wysłana w terminie.

Podsumowanie.

W przypadku, gdy urząd skarbowy chce nas ukarać udajmy się do kompetentnego prawnika, żeby sprawdził czy możemy się bronić. Często urzędnicy skarbowi nie posiadają wiedzy na temat przesłanek odpowiedzialności i próbują ukarać osobę, która nie popełniła czynu zabronionego.

Jeśli to jest możliwe i urząd skarbowy nie wie o tym, że deklaracja nie została wysłana w terminie, spróbujmy skorzystać z czynnego żalu.