Spółka komandytowa - co warto o niej wiedzieć?

Co to jest?

Spółka komandytowa jest spółką osobową, w której co najmniej jeden wspólnik ponosi odpowiedzialność za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem, a co najmniej jeden z nich ponosi odpowiedzialność do wysokości sumy komandytowej. Wspólnik odpowiadający bez ograniczeń zwany jest komplementariuszem, a ten, który ryzykuje tylko określoną kwotą to komandytariusz.

Różnice w pozycji komplementariusza i komandytariusza.

Oprócz samej kwestii odpowiedzialności za długi spółki, pomiędzy tymi dwoma kategoriami wspólników występują także inne istotne różnice. Odnoszą się one do firmy, spółki, jej reprezentacji, prowadzenia spraw i rozwiązania.

Firma spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy. Co do zasady nazwiska komandytariusza nie powinno zawierać się w firmie. Sankcją za naruszenie tego zakazu jest poszerzenie odpowiedzialności komandytariusza, który wtedy odpowiada tak, jak komplementariusz. Gdy komplementariusz i komandytariusz mają takie samo nazwisko należy dodać jakiś dodatkowy wyróżnik np. imię lub jego pierwszą literę.

Spółka jest reprezentowana przez komplementariuszy tzn. tylko oni, co do zasady są uprawnieni, żeby zawierać ważne umowy. Komandytariusz może reprezentować spółkę tylko wtedy, gdy otrzyma pełnomocnictwo od komplementariuszy.

Sprawy spółki prowadzą komplementariusze, komandytariusze nie mają prawa ich prowadzenia, jak również obowiązku. Jeśli spółka dokonuje czynności zwykłego zarządu decyzję podejmują sami komplementariusze. Natomiast, gdy są prowadzone innego typu sprawy konieczna jest zgoda komandytariuszy.

Zobowiązanie do wykonania pracy lub świadczenia usług na rzecz spółki nie może być jedynym wkładem komandytariusza, który zawsze musi wnieść jakiś wkład majątkowy. Inaczej jest w przypadku komplementariuszy.

Śmierć komandytariusza nie powoduje rozwiązania spółki, w przeciwieństwie do śmierci komplementariusza lub ogłoszenia jego upadłości.

Jeśli umowa spółki nie stanowi inaczej komandytariusz uczestniczy w zysku spółki proporcjonalnie do jego wkładu rzeczywiście wniesionego do spółki. W przypadku, gdy wniesiony przez niego wkład jest wyższy lub równy sumie komandytowej, komandytariusz staje się wolny od odpowiedzialnością za zobowiązania spółki.

Jak założyć spółkę komandytową?

W celu założenia spółki komandytowej wspólnicy muszą podpisać umowę. Można to zrobić na dwa sposoby. Pierwszy z nich obejmuje podpisanie umowy w formie aktu notarialnego, wypełnienie stosownych formularzy, wniesienie opłaty sądowej (600 zł) i złożenie wniosku do KRS. Drugą metodą założenia spółki jest wypełnienie stosownych formularzy w systemie S24 przez Internet. Do założenia spółki w ten sposób konieczne będzie, aby wszyscy wspólnicy posiadali podpisy elektroniczne weryfikowane za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu lub podpisy generowane za pomocą zaufanego profilu epuap. Opłata od wniosku składanego elektronicznie jest niż niższa i wynosi 350 zł.

W przypadku, gdy komplementariuszem w spółce ma być spółka z ograniczoną odpowiedzialnością koniecznej jest najpierw utworzenie sp. z o.o., którego można dokonać również przy udziale notariusza lub elektronicznie.

W związku z taką konstrukcją należy pamiętać, że bardzo często zdarza się, że te same osoby są jednocześnie członkami zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jak i komandytariuszami. W takim przypadku spółka z o.o., w związku z tym, że zawiera umowę z członkami zarządu, musi być reprezentowana przez pełnomocnika powołanego uchwałą zgromadzenia wspólników lub przez radę nadzorczą. Inaczej umowa spółki komandytowej będzie zawarta wadliwie. Pełnomocnikiem oczywiście nie może być inny członek zarządu sp. z o.o.

Umowa spółki komandytowej powinna zawierać: firmę i siedzibę spółki, przedmiot działalności spółki, czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony, oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość, oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli (sumę komandytową).

W jakich sytuacjach jest zakładana spółka komandytowa?

Jeśli określone osoby chcą prowadzić działalność wymagającą określonych umiejętności nie mając przy tym kapitału, mogą skorzystać z tej formy prawnej. Będąc komplementariuszami mają wyłączne prawo reprezentacji spółki, jak również samodzielnie podejmują decyzję w zakresie spraw nieprzekraczających czynności zwykłego zarządu, a korzystają z finansowania od komandytariuszy.

Drugim rodzajem sytuacji była optymalizacja podatkowa (do czasu jak ten rodzaj spółki nie podlegał podwójnemu opodatkowaniu) przy jednoczesnej ochronie majątku wspólników tj. konstrukcja, w której spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest komplementariuszem, a osoby fizyczne komandytariuszami.

Na sam koniec pokrótce napiszemy o trzecim przypadku. Oczywistością jest, że biznes najlepiej jest prowadzony przez wspólników. Może zdarzyć się sytuacja, że wspólnicy spółki, zatrudniający pracowników, którzy w pewien sposób się już sprawdzili, chcą zachować swoje kadry, uzyskać większe ich zaangażowanie, ale jednocześnie utrzymać kontrolę nad spółką. Wtedy idealna jest sytuacja, w której dotychczasowi pracownicy stają się komandytariuszami. Pierwotni wspólnicy sami mogą prowadzić czynności zwykłego zarządu i tylko oni są uprawnieni do reprezentacji.

Wady spółki komandytowej w porównaniu do jednoosobowej działalności gospodarczej. 

Działalność w tej formie prawnej wymaga prowadzenia pełnej księgowości, co niestety wiąże się z wyższymi kosztami opłat za usługi biura rachunkowego. Istnieje również obowiązek corocznego składanie sprawozdania finansowego do Krajowego Rejestru Sądowego. 

W tej działalności konieczne jest posiadanie wspólnika. Najczęściej w tym celu zakłada się spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, której koszt działalności również trzeba ponosić, w tym prowadzenia pełnej księgowości (w zasadzie to księgowości dwóch spółek - sp.k. i sp. z o.o.). 

Niewątpliwie też o wiele wyższe są wydatki na obsługę prawną niż w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej. Spółka musi podejmować uchwały zgodne z prawem, a wszelkie zmiany (np. takie, jak dotyczące adresu, dodania dodatkowego przedmiotu działalności) trzeba zgłaszać do KRS, przygotowując w tym celu sformalizowany wniosek.

Zakończenie działalności spółki komandytowej nie jest tak proste jak w przypadku przedsiębiorcy jednoosobowego, zamiast prostego wpisu w CEIDG, trzeba podjąć odpowiednie uchwały i złożyć wniosek do Krajowego Rejestru Sądowego, w dużej liczby przypadków konieczna jest formalna likwidacja. 

Spółka komandytowa w Polskim Ładzie.

Po 1 stycznia 2022 r. spółki komandytowe zaczęły drugi życie, po tym jak przez pewien czas utraciły rację bytu, gdy zostały obciążone obowiązkiem zapłaty CIT. W nowej rzeczywistości gospodarczej najkorzystniejsza podatkowo konstrukcja spółki zdecydowanie różni się od stosowanej poprzednio - komplementariuszem jest osoba fizyczna, a nie spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. 

W sytuacji, gdy osoba fizyczna pełni funkcję komplementariusza może skorzystać z pewnej preferencji podatkowej, mianowicie jest uprawniona do odliczenia od swojego podatku z tytułu wypłaty zysku, kwotę podatku CIT zapłaconego przez spółkę w proporcji na niego przypadającej. Zatem w tym przypadku nie występuję podwójne opodatkowanie.

W zakresie obowiązku zapłaty składki zdrowotnej, komplementariusz opłaca praktycznie stałą kwotę (kilkaset złotych), która nie zależy od osiągniętego przez niego zysku. Nie może jednak odliczyć jej od podatku.

Jednakże komplementariusz musi się liczyć z pełną odpowiedzialnością za zobowiązania spółki, całym swoim majątkiem, zarówno obecnym, jak i przyszłym. Okoliczność ta może mieć duże znaczenie, gdy spółka prowadzi ryzykowną działalność lub zatrudnia pracowników. Za szkody wyrządzone przez pracownika ponosi odpowiedzialność pracodawca, a co do zasady może dochodzić od niego zwroty tylko do wysokości trzech miesięcznych pensji.

Wybór spółki komandytowej w Polskim Ładzie może być uzasadniony dla tych osób, którym ze względu na ponoszone koszty nie opłaca się korzystać z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej, a jednocześnie nie obawiają się ryzyka ponoszenia odpowiedzialności całym swoim majątkiem.