Rezygnacja członka zarządu w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością

Ustanie członkostwa w zarządzie. 

Sprawowanie funkcji członka zarządu ulegnie zawsze kiedyś zakończeniu np. poprzez wygaśnięcie mandatu, odwołanie czy śmierć. Członek zarządu ma również instrumenty prawne, aby w wyniku swojego własnego zachowania zaprzestać sprawowaniu swojej funkcji i w tym celu może złożyć oświadczenie o rezygnacji.

Jak zrezygnować z funkcji członka zarządu?

Sposób dokonania rezygnacji zależy od tego czy w zarządzie spółki pozostanie przynajmniej jeszcze jeden członek. Jeśli odpowiedź na to pytanie jest twierdząca to należy złożyć stosowne oświadczenie innemu członkowi zarządu lub prokurentowi (por. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2017 r., III CSK 100/16, LEX nr 2309569). Najlepiej, gdy jest wystosowane w formie pisemnej, mimo że przepisy nie zastrzegają żadnej formy szczególnej. Oświadczenie w tym względzie powinno być jednoznaczne, a nie dorozumiane. Nawet, gdy umowa spółki przewiduje reprezentację łączną to oświadczenia składane spółce oraz doręczenia pism spółce mogą być dokonywane wobec jednego członka zarządu lub prokurenta. W przypadku, gdy jedyny wspólnik jest zarazem jedynym członkiem zarządu oświadczenie woli będzie wymagało formy aktu notarialnego.

Istnieje możliwość, aby rezygnację złożyli wszyscy członkowie zarządu lub też ostatni członek. W takim przypadku członek zarządu składa rezygnację wspólnikom, zwołując jednocześnie zgromadzenie wspólników, jeśli umowa spółki nie stanowi inaczej. Zaproszenie na zgromadzenie wspólników powinno zawierać także oświadczenie o rezygnacji członka zarządu. Rezygnacja jest skuteczna z dniem następującym po dniu, na który zwołano zgromadzenie wspólników. To zgromadzenie wspólników zwoływane jest po to, aby umożliwić wspólnikom wybór nowych członków zarządu. Jeśli zachowano warunki formalne to oświadczenie o rezygnacji jest skuteczne bez względu na to czy zgromadzenie wspólników odbyło się czy też nie (por. Jara Z. (red.), Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2020, s. 785).

Odpowiedzialność członka zarządu po rezygnacji?

Sama rezygnacja z funkcji członka zarządu nie oznacza, że były członek nie ponosi żadnej odpowiedzialności. Dosyć często występują okoliczności, które powodują odpowiedzialność za zobowiązania spółki czy nie zapłacone podatki.

Zgodnie z poglądami orzecznictwa, do przyjęcia odpowiedzialności wystarczy istnienie zobowiązania w czasie sprawowania funkcji członka zarządu, nie jest natomiast konieczne, aby zobowiązanie w tym czasie było wymagalne (por. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 2020 r. III CSK 271/19, LEX nr 2788512). Rezygnacja nie zwolni członka zarządu z odpowiedzialności, jeśli w okresie sprawowania przez niego funkcji już zachodziły przesłanki do ogłoszenia upadłości spółki, a taki wniosek nie został złożony w terminie. Należy pamiętać, że czasem właściwym do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości jest czas, gdy wprawdzie dłużnik spłaca jeszcze niektóre długi, ale wiadomo już, że ze względu na brak środków nie będzie mógł zaspokoić wszystkich swoich wierzycieli. Czasem właściwym nie jest więc dopiero czas, gdy dłużnik przestał już całkowicie spłacać swoje długi i nie ma majątku do ich zaspokojenia. (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 18 maja 2018 r., sygn. akt V AGa 142/18, LEX nr 2502547).

Przepisy ordynacji podatkowej stanowią, że członkowie zarządu ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe, gdyby nie udało się ich wyegzekwować od spółki. Odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu.

Istnieją pewne wyjątki, który pozwalają na uwolnienie się od odpowiedzialności członka zarządu za zobowiązania spółki czy podatki, nawet, gdy egzekucja wobec spółki okaże się bezskuteczna. Oczywiście odpowiedzialność taka nie następuje, jeżeli w terminie złożono wniosek o ogłoszenie upadłości spółki.

Przepisy kodeksu spółek handlowych stanowią, że do złożenia rezygnacji przez członka zarządu stosuje się odpowiednio przepisy o wypowiedzeniu zlecenia przez przyjmującego zlecenie. Zatem jeśli rezygnacja została złożona bez ważnych powodów, to członek zarządu musi liczyć się z możliwości poniesienia odpowiedzialności odszkodowawczej wobec spółki.

Czy wspólnicy mogą ponieść konsekwencje braku zarządu?

W pewnych przypadkach negatywne konsekwencje braku zarządu mogą ponieść także wspólnicy. Dotyczy to zwłaszcza tych, którzy sprawowali funkcję członka zarządu i zrezygnowali w momencie, gdy nie byli już zainteresowani prowadzeniem działalności w formie spółki, a nie chcieli ponosić kosztów jej likwidacji oraz tych, którzy złożyli rezygnację z powodu niewypłacalności spółki.

Bez względu na to czy wspólnicy zasiadali w zarządzie czy też nie, sąd rejestrowy uprawniony jest do tego, aby wszcząć postępowanie mające celu przymuszenie ich do wyboru zarządu. Sąd rejestrowy wyznacza wtedy odpowiedni termin, w ciągu którego wspólnicy powinni powołać zarząd lub uzupełnić braki w jego składzie. Zobowiązanie to następuje pod rygorem zastosowania grzywny, przewidzianej w przepisach kodeksu postępowania cywilnego (nie wyższą niż 15 000 zł). Jeśli wspólnicy nie wykonają zobowiązania sąd nakłada na nich grzywnę, którą może ponawiać.